Straf

Oef, wat klinkt dat streng hè, zo'n woord? We horen het weinig meer. Het liefst willen we onze kinderen alleen belonen, aanmoedigen, in de juiste richting helpen, sturen. Natuurlijk, maar wie wil dat nou zelf ook niet? Alleen van je baas horen wanneer het goed gaat, waar je kan groeien, hoe het verbeterd kan worden. Van je partner horen wat een geweldig persoon je bent, zonder iets wat veranderen kan. Maar wanneer we iets fout doen, gewoon écht fout, volstrekt niet wat er gevraagd werd, of iets wat een ander kwetst, om wat voor reden dan ook, dan willen we het eigenlijk liever niet weten. We willen niet horen dat we iets verkeerd doen.

Dat betekent niet, dat die momenten niet waardevol kunnen zijn. In tegendeel, ik geloof dat je, als kind of volwassene, heel veel leert van een moment van zelfreflectie wanneer het fout gaat. Het gaat hier niet om het aanleren van een schuldgevoel ('ik ben slecht, ik kan dit niet'), maar wel van berouw ('ik doe iets verkeerd, ik moet het anders doen), terugkijken, omkeren, veranderen, aanpassen, en anders verder gaan. Persoonlijk weet ik dat ik die momenten nodig heb. Ze voelen niet fijn, niet het meest comfortabel, niet vol begrip en medelijden. Nee, ze zijn soms hard en moeilijk. Maar met iemand naast je, die je bemoedigd en zegt dat je het wel kunt veranderen, dat het beter kan, dan hef je je hoofd weer op!

Zo zie ik soms mijn kleine meisjes. Het zijn niet de momenten waarop ze boos en gefrustreerd zijn en niets met zichzelf kunnen beginnen. Dat zijn vaak momenten waarop troost en nabijheid veel beter werken, omdat ze al 100 % door hebben dat het verkeerd gaat. Nee, het zijn die momenten waarop ze, na waarschuwing, tóch de ander met die schep voor hun hoofd slaan. Die keer dat ze omkijken, je aankijken en lachen, en dan tóch op het behang tekenen. Dat moment waarop ze mijn 'nee' of juist mijn aanwijzing compleet negeren, volledig in de wind slaan, en zich niet laten beïnvloeden door iets van wat ik zeg. Dit zijn voorbeelden van jonge kinderen, waarbij ze moeten leren wat juist is en onjuist. Mijn kleine grietepiet laat zich dan niet van haar pad brengen door mijn woorden, en dan krijgt ze straf. Erg hè? Heel onbegripvol lijkt het misschien. Maar het is het beste wat ik voor haar kan doen. Ze zal moeten leren dat er gedrag is wat fout is, niet kan, absoluut over de grens gaat, en soms kan ze dat alleen leren door iets wat haar raakt. Bij ons is dat de hoek, bij een ander een stoeltje, de gang, de kinderstoel, noem maar op. Maar op het moment dat ze daar staat en tot zichzelf komt, zie ik hetzelfde in haar ogen wat ik bij mezelf soms voel op die momenten: berouw, terugkijken, omkeren, veranderen, aanpassen, en anders verder gaan. Nee, dat vindt ze niet fijn. Dat kan zelfs pijn doen, dat begrijp ik maar al te goed. Maar het maakt een wezenlijk verschil in je leven, wanneer je leert om berouw te hebben, leert om te keren en anders verder te gaan.

Ik zie allerlei onderzoeken langskomen. Eerst ging het over de corrigerende tik, toen over het strafhoekje, de time-out, noem maar op. Men zegt dat het verkeerd is, om je kind iets te leren met een consequentie die kinderen soms raakt. Dat mag men vinden, maar ik denk dat we allemaal juist gevormd en gemaakt worden door die momenten. Vanuit Bijbels oogpunt zie ik dat heel duidelijk! Ik ben hier niet op deze wereld om heel erg 'mezelf' te worden, vanuit mijn eigen idee, vanuit mijn wil, vanuit mijn emoties, vanuit mijn gevoel van eigenwaarde wat ik uit mijzelf probeer te halen of uit wat ik doe. Ik ben Zijn kind, door Hem bedacht en gemaakt. Hij weet precies hoe ik het beste 'mezelf' kan worden, en dat is niet door mijn gevoel of verstand altijd gewoon te volgen, en als het niet goed voelt, dan 'past het gewoon niet bij mij'. Dat weet Hij het beste, dus soms betekent dat slikken en veranderen. Niet altijd fijn, niet altijd comfortabel. Maar uiteindelijk pluk je daar heel veel vruchten van, en óók je kinderen! Omdat zij leren hoe ze, op de momenten dat de Vader soms zegt dat het niet goed gaat, berouw kunnen tonen, kunnen omkeren, aanpassen en anders verder kunnen gaan,

En vergeet zeker niet wat ik in het begin over mezelf zei. Het is zo fijn dat er iemand naast je staat op zo'n moment. Bij mij is dat vaak mijn man, en uiteraard God. Voor mijn kinderen ben ik dat. Ik laat hen niet alleen, ook al ervaren ze even de consequentie van hun gedrag. Ze weten dat ik er voor hen ben en dat er altijd een moment is om samen door te gaan, verder te gaan op een nieuwe weg. Straks als ze zelf hun pas zullen gaan met God, zullen ze ook altijd weten dat Hij er voor hen is, en hen weer op weg helpt als het ergens mis gaat. Dat is pas vertrouwen!

(Digitale) media voor de kleintjes?

 Ze vinden hun weg naar binnen, die (digitale) media. Televisie is niet meer weg te denken, tablets liggen ook in miljoenen huishoudens en onze Smartphone hebben we altijd op zak, toch? Maar ondanks dat ons huis ook gevuld is met het een en ander, ben ik persoonlijk van mening dat al deze dingen zeker geen dagelijkse bezigheden hoeven zijn, zeker voor jonge kinderen. Voor oudere kinderen en volwassenen zijn er nog variaties in het aanbod en kunnen we ons digitaal ook nuttig maken. Een documentaire, contacten onderhouden, afspraken maken en daarbij soms een stukje ontspanning. Voor de jongsten thuis zijn er vrijwel alleen spelletjes en filmpjes. Beiden hebben leuke varianten, waar kinderen iets van leren wat hen ontspanning biedt. Maar daarnaast bieden deze dingen weinig variatie en uitdaging. Motorisch beperkt het zich tot vegen en tikken, en eventueel met een muis leren omgaan. Niet per se ontwikkelingsgebieden waar onze kinderen zich echt dagelijks in hoeven oefenen!

Neem bijvoorbeeld een spelletje Memory op de tablet. Men neme een kleuter en een tablet. De kleuter tikt maar raak, en het spel draait zelf de kaartjes om, draait ze zelf terug als het niet dezelfden zijn, juicht als het wel een setje is en intussen tikt de kleuter door en door op het schermpje, met nutteloos succes, omdat het spel uiteindelijk min of meer vanzelf gewonnen wordt.

Het oorspronkelijke spelletje Memory heeft juist zoveel ontwikkelingsgebieden! De fijne motoriek wordt gestimuleerd door kaartjes om te draaien, te pakken, en weer netjes neer te leggen. Het geheugen wordt geoefend, doordat de kaartjes onthouden moeten worden en de setjes bij elkaar gevonden moeten worden. Er moet geteld worden, want je mag steeds maar twee kaartjes omdraaien, en uiteindelijk mag je tellen hoeveel setjes je hebt. Daarbij komt nog het leren samenspelen: op je beurt wachten, winnen en verliezen, elkaar helpen of juist zelf proberen te winnen, en uiteindelijk netjes je spel opruimen. Al deze facetten van het spel vallen weg bij het digitaal spelen van Memory. Terwijl je toch zou zeggen, het is hetzelfde spel!

Ook de televisie is niet iets waar ik altijd van sta te springen. Natuurlijk, er zijn leuk educatieve programma's, zoals Koekeloere, Huisje Boompje Beestje of Nijntje, en daar zie ik ook echt de meerwaarde van in. Aan de andere kant is het een passieve manier van het aanbieden van informatie. Het kind zit en kijkt, en de informatie komt alleen naar hen toe door wat ze zien en horen. Terwijl kinderen zo ontzettend veel meer leren door het gebruiken van al hun zintuigen: horen, zien, ruiken, voelen, proeven. Ook het samen leren heeft een grote meerwaarde. Door ergens over te praten, vragen te stellen, samen antwoorden te zoeken, komt informatie op veel verschillende manieren naar een kind toe.

Thema lente, we zitten er midden in. Bloemen, vogeltjes, eitjes en jonge dieren. Als je de kinderen écht wilt betrekken bij het voorjaar, ga dan gewoon lekker naar buiten. Dat is namelijk iets wat wel in de dagelijkse bezigheden van een jong kind past! Buiten kun je vervolgens de lente voelen, ruiken, proeven, zien en horen, en beleeft een kind veel meer. Als je dan druk aan het koken bent en je peuters zijn moe en vol, dan is er altijd een leuk filmpje van Nijntje in het voorjaar, of Koekeloere tussen de tulpen. Het kan niet zoveel kwaad, zo af en toe, zolang we maar een echt leven blijven leven, met echte spelletjes, echte ontwikkeling, echte avonturen!

Leezun

Zolang als ik me kan herinneren ben ik gek op boeken. Vooral kinderboeken of romans vond ik (en vind ik) heerlijk om te lezen. Wegdromen bij de verhalen over iemand anders, je eigen plaatjes vormen in je hoofd. Een verfilming die je later ziet is nooit zo mooi als het boek zelf, ingekleurd met je eigen fantasie.

Sinds ik zelf kinderen heb, is de tijd voor lezen er flink bij in geschoten. Op vakantie lees ik gerust nog vijf boeken in 1,5 week, maar thuis neem ik er (te) weinig tijd voor. Maar de tijd die ik minder steek in het lezen van mijn eigen boeken, steek ik nu in het lezen voor en met mijn kinderen en gastkinderen. Hoe heerlijk is het om samen in een verhaal te duiken, stemmetjes te maken, de verbeelding te laten spreken en samen te speculeren over hoe het verhaal ooit nog goed zou kunnen aflopen.
Sifra heeft nog peutergeduld, maar met boekjes van Nijntje en Het Grote Verjaardagsboek van Dikkie Dik ('ikikkie' zoals zij het zegt) kun je haar altijd blij maken. Een echt lees-meisje, met een duidelijke eigen wil. Als ze even een ander boekje of verhaaltje in gedachten had, kun je maar beter stoppen, want ze blijft roepen en schreeuwen tot je stopt!
Julia is dol op de boeken van Annie M.G. Schmidt. Toen ze wat jonger was hebben we Jip en Janneke erg veel gelezen (tot vervelens toe), maar de laatste tijd hebben we ook een aantal dikkere boeken verslonden, zoals Pluk van de Petteflet en Otje. Ook hebben we laatst de boeken van Gitte Spee ontdekt. Ik had nooit van deze schrijfster gehoord, maar we hebben alle boeken over Aap en Mol al uit, en afgelopen week hebben we het eerste boek over Meneer Big gelezen, ook al zo leuk!

Julia begint inmiddels al redelijk zelf te lezen. Eerst waren het de plaatjesboekjes van Sifra waar ze de woordjes uit las, toen de eerste 'kleutermeeleesboekjes' zoals dat heet, en sinds kort lezen we samen echte kleine leesboekjes. Over Mus en Mol bijvoorbeeld, die samen rijmpjes maken. Heerlijk om te zien dat ze er zoveel plezier aan beleeft. Opeens is ook elke letter in haar wereld het lezen waard. 'S-a-t-i-n-t-o-u-c-h... Saatintaug?!?! Maahaam, wat staat hier op jouw zeep???' Ik ben van mening dat elk kind gestimuleerd mag/moet worden om op zijn/haar eigen tempo te leren lezen. Julia had hier al erg vroeg veel interesse in en ik heb dit alleen maar toegejuicht. Met wat aanpassingen op school is het niet ingewikkeld. Plezier in (leren) lezen staat bovenaan, niet de leeftijd of klas van een kind.

Maar wat eigenlijk het allerleukst blijft, is toch samen die voorleesboeken te pakken. Zeker bij dit weer, als het buiten niet gezellig is en om 17 uur het licht al aan moet, dan zijn we de bieb eeuwig dankbaar voor de oneindige stroom met boeken die we kunnen lezen. Want groot of klein, (voor)lezen is zo ontzettend fijn!

Vanmorgen hebben we Knofje gehaald, om deze week voor te lezen... Bijna uit... Heerlijk!